Dikkat! Grip salgını var! Anne adayları gripten kendini korusun!

Kış aylarında hamile olmak biraz daha fazla özen gerektiriyor. Havanın soğuk olması, grip gibi bulaşıcı ve salgın hastalıklar anne adayının eve kapanmasına sebep olabiliyor. Diğer yandan işe giden hamilelerin de toplu taşıma araçlarında ve açık ofislerde daha dikkatli olmaları gerekiyor.

Ferti-Jin Tüp Bebek Merkezi Klinik Direktörü, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, kış hamileleri için önerilerde bulundu...

MEVSİM MEYVELERİNİ İKİ KİŞİLİK YEMEYİN
Kışın metabolizma yavaşlar. Karbonhidrat ve tatlı tüketimi artar. Ancak anne adayları gereğinden fazla kilo almamak için karbonhidratları azaltmalı; protein, vitamin ve kalsiyum ağırlıklı bir beslenme programını tercih etmelidir. Peynir, süt, ayran, yoğurt gibi süt ürünlerinden kalsiyum; balık, tavuk, et ve yumurta gibi besinlerden protein; sebze ve meyvelerden de vitamin ihtiyacı karşılanmalıdır. Gece yatmadan önce içilecek bir bardak muzlu süt iyi bir alternatiftir. Ancak özellikle de akşam saatlerinde, tatlıları veya portakal, mandalina, greyfurt gibi mevsim meyvelerini iki kişilik yememeniz, normal porsiyonlarda beslenmeniz önemlidir.

BALIK TÜKETİN
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, "Kış hamileleri haftada bir porsiyon balık tükettiğinde, kemik ve diş gelişimi için önemli bir yere sahip olan D vitamini ihtiyacını karşılayabiliyor. Haftada üç porsiyon balık tüketmeniz ise et veya tavuğa göre çok daha sağlıklı bir beslenme seçimi olacaktır" diyor.

ALIŞVERİŞ MERKEZLERİNDE UZUN SÜRE KALMAYIN
Kış mevsimi, grip mevsimi… Ülkemizde kuş ve domuz gribi salgını var. Soğuk algınlığı ya da gribe yakalanmamak için bu aylarda kapalı ve kalabalık mekanlarda uzun süre kalmamalısınız. Yürüyüşlerinizi bu tarz alanlarda yapmamalısınız. Grip salgınının olduğu bu mevsimde tokalaşmak, öpüşmek riski artırdığından dikkatli olunmalı ve yakın temastan kaçınılmalı. Yürüyen merdiven gibi yerlere temas ettikten sonra ellerinizi yıkamalısınız.

YÜRÜYÜŞÜNÜZÜ MÜMKÜNSE AÇIK ALANDA YAPIN
Hamilelik için en uygun egzersiz yürüyüş olsa da kış mevsiminde dışarıda spor yapmak hava koşullarına bağlı olarak pek mümkün olamayabiliyor. Ancak sporunuzu ihmal etmeyin. Yürüyüşünüzü eğer hava koşulları uygunsa, yerler ıslak, kaygan, karlı veya buzlu değilse; 15 dakika da olsa dışarıda yapmaya çalışın. Kendinizi eve hapsetmeyin. Ancak kirli havada dışarı çıkmayın, buna mecbursanız mutlaka maske ya da mendil kullanın. Çünkü kirli hava, anne ve bebekte toksik etki ile enfeksiyonlara davetiye çıkarıyor. Dışarıya çıkamıyorsanız evde ya da spor salonunda yürüyüş bandında yürüyüş, yoga veya pilates yapabilirsiniz.

DÜŞMEMEYE ÇALIŞIN
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, "Kışın hamile olmanın yaz mevsimine göre en büyük dezavantajı; hava koşullarından dolayı ıslak, kaygan veya buzlu zeminlerde düşmektir. Böyle günlerde ayakkabılarınızın kaygan tabanlı olmamasına, tutunarak yürümeye veya yanınızda birilerinin olmasına biraz daha fazla özen gösterin. Karlı havada çok mecbur kalmadıkça evden çıkmayın" diyerek anne adaylarını uyarıyor.

EVDE GRİPLİ VARSA AYNI ODADA DURMAYIN
Evde eşiniz veya çocuğunuz gripli ise; yakın temastan kaçının. Aynı masada yemek yemeyin, aynı odada uyumayın. Kısacası aynı havayı solumamaya özen gösterin. Evinizi sık sık havalandırın, ellerinizi sık sık yıkayın ve havlunuz mutlaka ayrı olsun. Gripli kişilerle aynı ortamda bulunmanız gerektiğinde maske takmalarını rica edin.

TOPLU TAŞIMA ARACI KULLANMAK ZORUNDAYSANIZ MASKE TAKIN
Hamilelik süresince işe gitmek veya toplu taşıma aracı kullanmak zorunda kalırsanız; özellikle grip salgınının olduğu şu günlerde ağzınızı maske, mendil veya atkı ile kapatın. Gripli kişilerle yakın mesafede bulunmamaya özen gösterin. Çalıştığınız ofiste gripli kişiler varsa, aynı şekilde kendinizi korumaya özen gösterin.

YATAK ODANIZI HAVALANDIRIN VE NEMLENDİRİN
Sabah uyandığınızda ve gece yatmadan önce yatak odanızı havalandırın. Kış günü havasız ve nemsiz bir ortamda uyumak iyice güçleşecektir. Uyku sorunu yaşayan anne adayları ıslak bezler ya da odayı nemlendirecek özel cihazlarla kaloriferlerin kuruttuğu odaların havasını nemlendirmelidir.

Seçtiğiniz egzersiz türü ne olursa olsun asla motivasyonunuzu kaybetmeyin. Gerçekten hoşlandığınız egzersizi yapın. Gebelik boyunca fit, sağlıklı ve zinde olmanın yüzlerce yolu olduğunu akıldan çıkarmayın. Yeter ki isteyin ve doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Sırtınızın ağrısı sizi öldürüyor, elleriniz, ayak bilekleriniz şiş ve uyuyamıyorsunuz. Başka bir ifadeyle hamilesiniz… İşte gebelikten kaynaklanan bu ağrı ve sızıları en aza indirmek ve istenmeyen yan etkilerden kurtulmak için en iyi yol egzersizdir. Aslında gebelik dönemindeki en önemli yanılgı, egzersiz yapmaktan korkmaktır.

GERÇEK TEHLİKE HAREKETSİZLİK
Çünkü gebelik hareket etme zamanıdır. Gerçek tehlike hareketsiz olmaktır. Çünkü hareketsizlik beraberinde fazla kiloları, yüksek kan basıncını, ağrı ve krampları hatta şeker hastalığına yatkınlığı beraberinde getirir. Unutmamak gerekir ki gebelik dönemi diabeti olan kadınların %60-70'i sonraki dönemde gerçek diabete yakalanırlar.

Ayrıca egzersiz ruhsal anlamda sizi mutlu eder ve doğum sonrası da iyileşme sürecini kısaltarak, kiloları kolayca vermenize yardımcı olur.

Peki gebelik boyunca egzersiz miktarı ne kadar olmalıdır? Medical Park Göztepe Hastanesi Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen "Eğer gebelikle ilgili tıbbi bir problem yoksa her gün en az 30 dakika egzersiz yapmak gerekir. En basit şekliyle; 30 dakika orta hızda yürüyüş ya da 10 dakikalık periyotlarla 3 kez merdiven çıkmak tarzında olabilir" diyor.

Tüm kardiovasküler egzersizlerin kan dolaşımını hızlandırdığını, kas tonusunu ve esnekliğinizi artırdığını belirten Op. Dr. Betül Görgen, hamilelerin yapabileceği 8 spor çeşidi hakkında şu bilgileri verdi:

Yüzme:
Yüzme ve suda yapılan egzersizler gebelik için mükemmeldir. Suyun kaldırma kuvveti kendinizi daha hafif ve hareketli hissetmenize neden olur. Ayrıca su bulantınızı azaltır, pozisyon ağrılarına ve şiş eklemlere iyi gelir.

Aktif Yürüyüş:
Zinde ve fit olmak için yürüyüşten daha kolay bir egzersiz yoktur. Üstelik özel bir ekipmana gerek olmadan, doğuma kadar yapabilirsiniz. İhtiyacınız olan tek şey rahat bir giysi ve spor ayakkabı.

Koşu:
Biraz daha hızlanalım mı? Kontrollü ve arada hızınızı azaltarak yaptığınız koşunun da metabolizmanıza katkısı yüksek olacaktır. Yeter ki yere sağlam basın ve eklemlerinizi incitmeyin.

Grup egzersizleri ve dans:
Yüksek tempolu olmayan aerobik egzersizleri ve danslar, kalp atışınızı hızlandırmak, mutluluk hormonlarını harekete geçirmek için mükemmel bir yoldur. Ancak büyüyen karnınızın dengenizi bozabileceğini unutmayın ve denge merkezinizi koruyun.

Salon Bisikleti:
Özellikle hafif ter atmak, kalp atışınızı güçlendirmek ve kaslarınızın doğal gerginliğini korumak için mükemmel bir yol. Ayrıca hızınızı kendinize göre ayarlamanız mümkün. Fakat bu sporu ilerleyen aylar için doktorunuza danışarak yapmakta fayda var.

Ağırlık kaldırma:
Her zamankinden bir seviye daha düşük ağırlık kaldırabilirsiniz.Çalışma setleriniz 3 ü geçmesin ve her sette 10 kez yapın.Ya da daha rahat olmak ve olası kazaları en aza indirmek için makinaları kullanabilirsiniz. Ağırlıksız yapılan tekrar egzersizlerinde doğru pozisyonlarda nefes alıp vermeyi unutmayın.

Pilates:
Gebeliğe uygun pilates kaslarınızı uzatır, iç enerjinizin dışa vurumunu sağlar. Kasların uzaması ve güçlenmesi sırt ve bel ağrılarınızı ortadan kaldırır. En önemlisi duruşunuzu düzeltir.

Yoga:
Hamile yogası, anne adayı için oldukça ideal bir spordur. Gevşeme, esneklik ve derin solumayla beraber doğum maratonuna mükemmel bir hazırlık sağlar. Fakat sıcak odada yapılan "Bikram Yoga"sından kaçınmalısınız.

Ebeveynlerin en büyük kaygısı kuşkusuz çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek. Ancak kimi zaman anne babalar iyi şeyler yapmaya çalışırken, çocuklara zarar verebiliyor. Uzmanlar, günümüzde çocuklara sınırlama koymayan çocukerkil ve her şeyin çocuk için yapıldığı koruyucu aile tipinin iyi bir model olmadığının altını çiziyor.

Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Hastanesi'nden Uzman Psikolog Özge Özkan, ebeveynlerin "Biz görmedik, bari onlar yaşasın" yaklaşımının çocuklara zarar verdiğini söylüyor. Günümüzde çocukerkil ailelerin oluştuğuna dikkat çeken Özkan, bu aileleri ise "Çocukların isteklerine kolayca boyun eğerler, kural koymazlar ve fazlaca özgürlük tanırlar" diyerek tanımlıyor.

Çocukerkil ailede çocuk doyumsuzluk yaşar
Uzman Psikolog Özge Özkan, çocukların kendine zarar verebileceği durumda bile etkili denetimden uzak olan bu aile tipinde yetişen çocukların davranışlarını ise şöyle aktarıyor:

"Aşırı hoşgörülü tutum ile yetiştirilen çocuklar, bir süre sonra anne babasını denetim altına alır ve onları tehdit eder. Dedikleri olmayınca da tehditlerini uygular. Benmerkezcidirler. Eleştiriye açık olmadıkları için kendilerini geliştiremezler. Sosyal iletişimde gecikmeler yaşanabilir. Kuralsızlığa alışan çocuklar, okuldaki kurallarla karşılaşınca okula ve arkadaş çevresine uyum sağlamakta zorluk çekebilir. Her istediğini elde ettikleri için belli bir süre sonra doyumsuzluk yaşamaya başlarlar"

Çocukerkil ailelerde aşırı hoşgörülü tutum sergileyen anne babaların çocukları bir yerde gürültü yapsa bile uyarıda bulunmadığını kaydeden Özkan, sadece büyük bir sorun olduğunda çocuklarına sert bir tutum sergilediklerini veya nedenini açıklayamadıkları bir ceza verdiklerini söylüyor.

Koruyucu aile: Çocuğu mutlu edememekten endişelenir
Çocukerkil aile gibi bunun tam zıddı olan koruyucu ailenin de iyi bir çocuk eğitim modeli olmadığını kaydeden Özkan, çocuğa iyilik yaptığını zannederken kötülüğünün farkında bile olmayan bu aile tipinin özelliklerini ise şöyle sıralıyor:

"Koruyucu ailede çocuk için ağlamasın, üşümesin, terlemesin, hasta olmasın, yorulup incinmesin diye büyük bir çaba gösterilir. Her şey çocuk adına yapılır. Anne babaların çocuklar için geliştirdikleri aşırı kaygı, onları aşırı korumaya yönlendirir. Çocuğa evde seçim hakkı verilmez. Anne-baba fazla kontrollüdür. Kazandırmak istedikleri davranışları duygu sömürüsü ve aşırı şefkat yöntemini kullanarak geliştirirler. Çünkü çocuğu mutlu edememe endişeleri vardır."

Ebeveynler nasıl davranmalı?
Ebeveynlere, çocuğun iyi bir karakteri olması için önerilerini ise "Önce yaptıklarınızla örnek olmalı, sonra yaşına uygun işlerin tecrübe edilmesine fırsat vermelisiniz. Çocuğun yapacağı hataları, onun için öğrenme fırsatı olarak görmeli ve en önemlisi onu olduğu gibi kabul etmeli, gelişimine uzlaşarak birlikte destek verilmelidir'' diyerek özetliyor.

Çocukerkilliğe hangi aileler daha yatkın?
Anne-baba yaşının ileri olduğu aileler
Tek çocuklu aileler
Tek ebeveynli aileler
Çocuğun evlatlık olduğu aileler
Çocuğunun geçmişinde ciddi sağlık sorunu bulunanlar
Travma öyküsü olan aileler
Anne ya da babanın bağımlı kişilik yapısına sahip olduğu aileler

Sınırsız çocuk yetiştirmemek için neler yapılmalı?
Çocuğu olduğu gibi kabul edin.
Sınır ve kurallarınız olsun. Ancak bunlar keyfi olmasın ve anne-baba olarak siz de uyun.
Eşinizle birlikte, tutarlı hareket edin. Birinizin izin vermediği bir şeye siz de vermeyin.
Yaptıklarınızla örnek olun.
Çocuğun her istediğini, istediği anda yerine getirmek yerine ihtiyaçlarını göz önünde bulundurun.
Çocuklar arasında cinsiyet, yaş ve karakter ayrımı yapmayın ve ayrıcalıklı davranmayın.
"Hayır" demesini bilin.
Çocuğa bazen engelleme, anlık sevinç ve hazlardan (oyun isteği gibi) vazgeçebilmeyi, vazgeçmek gerektiğini öğretin.
Çocuğa sorumluluk bilincini geliştirmek için kaldırabileceği küçük sorumluluklar verin ve sonucundan duyduğunuz memnuniyeti ifade edin.
Yaşına uygun işleri tecrübe etmesine fırsat verin
Çocuğun yapacağı hataları, öğrenme fırsatı olarak görün.

Her iki kadından birinde görülen adet ağrıları, fiziksel olduğu kadar ruhsal sorunları da beraberinde getirebiliyor. Ağrının tipi ve şiddetine göre; egzersiz, sıcak uygulama, çeşitli bitki çaylarının içilmesi hatta cerrahi yöntemlere başvurulması gibi tedbirler alınabiliyor. 

Memorial Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü'nden Op. Dr. Nadide Korkut, adet ağrıları ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

Baş ağrısı ve halsizlik sık görülüyor
Dismonere denilen adet ağrıları yaklaşık her iki kadından birinde görülmektedir. Adet dönemlerinde yaşanan ve bazen günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyen ağrılar; kasıklara, bacaklara ve bele yayılan kramplar şeklinde yaşanmaktadır. Bu ağrı ve kramplara; baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, halsizlik, ishal, sinirlilik ve bayılmalar da eşlik edebilmektedir.

Giderek artan ağrılarınız için uzmana başvurun
Adetlerin oluşmasıysa birlikte ağrılar herhangi bir organik nedene bağlı olmadan yaşanabilmektedir. Doğal bir süreç olarak kabul edilen ve "Primer Dismonere" denilen bu ağrılar 20-25 yaşlarına kadar azalarak devam edebilmektedir. 20-30 yaşlarında ortaya çıkan ve artarak devam eden "Sekonder Dismonere" deniler ağrılara ise;
Miyom
Endometriosiz yani rahim içini döşeyen ve her ay adetle birlikte dökülen tabakanın karın içinde başka yerlere yerleşmesi.
Yumurtalık kisti
Polip
Genital enfeksiyonlar
Servikal darlık,
Rahim içi yapışıklık,

Bası yapan tümörler neden olabilmektedir.
Ağrının gerçek nedenini ortaya koymak için jinekolojik muayenenin yanı sıra ultrasonografi, smear testi ile ağrının özellikleri incelenmelidir. Ağrının nedeninin belirlenemediği durumlarda laparoskopik yöntemlerle karın içinde ağrıya neden olabilecek rahatsızlıkların varlığı sorgulanmalıdır.

Ağrınızın nedeni miyomlar olabilir
Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlarla birlikte hormonal dalgalanmaların neden olduğu kasılmalara karşı doğum kontrol ilaçları kullanılabilmektedir. Kontrol altına alınamayan ve altında farklı sorunların neden olduğu ağrılara genellikle miyomlar neden olmaktadır. 40 yaş sonrası her 3 kadından birinde görülen miyomlar şiddetli ağrı ve kanamalar yapabilmektedir. 5 cm. üzerinde olan miyomların genel anestezi altında miyemektomi yöntemiyle alınması yaşana sorunların giderilmesini sağlayabilmektedir. Miyom gibi şiddetli ağrılara neden olan rahim iç zarına ve yumurtalıklara yerleşen kistlerde açık ya da laparoskopik cerrahiyle çıkarılarak ağrılar sonlandırılabilmektedir. Bütün cerrahi müdahalelere rağmen geçmeyen şiddetli ağrılar için "Presakral Nevrektomi" denilen rahim arka bölgesinden geçen sinirler kesilerek ağrıların beyne iletimi engellenebilmektedir.

Adet ağrılarını hafifletmek için…
Ruhsal ve cinsel sorunlar, eğitim yetersizliği, sosyo-ekonomik durumu iyi olmayan kadınlarda ağrılı adet daha sık görülmektedir. Ailesinde adet ağrısı öyküsü olanlarda genetik faktörler dışında; koşullandırma yönü ile adet ağrılarının daha yaygın olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır Bu da adet ağrılarının psikolojik kökeni hakkında bilgi vermektedir. Yaşanan ağrıları dindirmek için;

1. Sıcak uygulama önemlidir. Sıcak banyo, karın üzerine ısıtılmış havlu uygulaması veya sıcak su torbası ağrıyı azaltabilir.
2. Spor ve egzersiz düzenli yapılmalıdır: Yürüyüş, bisiklet, yüzme gibi hafif spor ve egzersizler endorfin salgılamasını artırarak adet ağrısını azaltabilir. Sporcularda adet ağrılarına daha az rastlanır.
3. Karın kaslarının kanlanmasını artırıp gevşeme sağlayan masajlar ağrıyı giderir.
4. Akupunktur önemli bir tedavi alternatifidir. Belirli sinir bölgelerinde blokajlar yaparak; ağrı oluşturan yolakları keser ve kimyasal nöromediatörleri azaltır.
5. B vitamini, magnezyum takviyeleri ve balık yağı da ağrı giderecek nöro kimyasalları artırır.
6. Bitki çayları da başvurulabilecek yollardan biridir. Özellikle papatya, civanperçemi, sarı kantaron, nane, adaçayı, aslan perçemi, safran, maydanoz suyu hem ödem atıcı; hem de kas kramplarını önleyici özelliklere sahiptir.
7. Sigara içen kadınlarda adet ağrılarına daha fazla rastlanır. Sigarayı bırakanlar da adet ağrılarında azalma görülür.
8. Uyku, meditasyon, yoga ve pilates gibi uygulamalar kasların gevşemesini sağlayarak ağrı kontrolü açısından faydalı olabilir.
9. Lifli gıdalarla sağlıklı beslenmek adet ağrılarını hafifletebilir. Adet ağrılarına baş ağrısı karında şişlik gibi sorunlarda eşlik ediyorsa tuzu kısıtlamak olumlu sonuç verebilmektedir.
10. Karın kaslarının rahatlamasını sağlayan cenin pozisyonunda yatmak, ağrı kesici ilaç ve sıcak uygulamalarla birlikte olumlu sonuçlar yaratır

Halk arasındaki yaygın bir inanış kadınların bekarken daha başarılı, erkeklerin de evli olduklarında daha iyi durumda oldukları şeklinde. Bir başka inanış ise evlenmenin herkes için daha iyi olduğunu, evliliğin insanları daha mutlu, daha sağlıklı ve daha bağlı kıldığını ve hatta daha uzun süre canlı tuttuğunu iddia ediyor.

Peki gerçek nedir? Bu alanda dünyada yapılan önemli araştırmaları inceleyen Uzman Klinik Psikolog Mehmet Başkak, ilginç sonuçlara ulaştı:

BOŞANAN VE YENİDEN EVLENENLER DAHA KISA YAŞIYOR
"İnsanlar genellikle evlilikten sonra daha mutlu olmuyor. Evli erkeklerin ve evli kadınların ilişkileri ile ilgili olarak zamanla memnuniyetsizliklerinin artığı tespit edildi.

Evlilikte en çok hayal kırıklığına uğrayan kadınlar oluyor. 1912 yılından bu yana süregelen uzun ömürlü çalışmalara göre, en uzun yaşayanlar bekar ve evli olanlar. Boşanmışlar, boşanan ve yeniden evlenenler daha kısa yaşıyorlar.

GENELDE KADINLAR BOŞANMA DAVASI AÇIYOR
Evlilikteki reaksiyonların cinsiyet farkını gösteren en güvenilir göstergelerden biri, kimin boşanma davası açtığıdır. Bu farklılık, en azından geçmişten 1867 yılına kadar belgelenmiştir ve günümüzde hala geçerliliğini korumaktadır. Avrupa, Avustralya ve ABD'de kimin bir evlilikten uzaklaşması olasıdır ? Cevap:Kadınlar.

1867'de ABD'deki boşanmaların yaklaşık yüzde 62'sini kadınların isteğiyle oldu ve bu sayı günümüzde artık yüzde 70'e yaklaştı.

EŞLERİNİN ÖLÜMÜNE KADINLAR DAHA HIZLI UYUM SAĞLIYOR
Bazı evlilikler bir eşin ölümü ile sonuçlanır ve bu hem erkekler hem de kadınlar için çok üzücü olabilir. Yine de, kadınların erkeklere göre daha hızlı bir şekilde eşlerinin ölümüne uyum sağladıklarını gösteren bulgular vardır.

BOŞANAN KADIN YENİDEN EVLENMEYİ DAHA AZ DÜŞÜNÜYOR
Bir evlilik sona erdiğinde, ne sebeple olursa olsun, kadınlar erkeklere göre yeniden evlenmeyi daha az denerler. Yeniden evlenme oranları erkekler için neredeyse kadınlara oranla iki kat daha yüksektir.

KADINLAR BEKAR VE YALNIZ YAŞAMADA DAHA İYİ
Bekar yaşamda, evlilikte olduğu gibi, güvenilir cinsiyet farklılıklarının olmadığını gösteren önemli çalışmalar var. Farklılıklar olduğunda, bekar ya da yalnız yaşarken daha iyi durumda olan kadınlardır.

BEKARLAR İLİŞKİLERİNİ SÜRDÜRÜRKEN EVLİLER DIŞA KAPALI
Evlilikle ilgili yıkılmış mitlerden biri, evli insanların diğer insanlarla daha fazla bağlantılı olduğunu ve toplulukları bir arada tutan kişilerin olduklarını iddia etmesidir. Aslında, bir dizi çalışma, bekar kişilerin bunu evli insanlardan daha fazla yaptığını gösteriyor. Bekar kişi evli insanlara kıyasla kardeşler, ebeveynler, komşular ve arkadaşlar ile ilişkilerini sürdürmek için daha fazla şey yapar. İnsanlar evlendiğinde ise, genellikle dışa kapalı olurlar. Evlilik eşit derecede kadınların ve erkeklerin sosyal ilişkilerini sınırlandırabiliyor.

BEKAR KADINLARIN DAHA GENİŞ SOSYAL AĞLARI VAR
Yalnız yaşayan insan sayısındaki hızlı artış, zamanımızın en önemli demografik değişimlerinden biridir. Bu olgu üzerine kitaplar yazan araştırmacılar, medyadaki korkutucu hikayelerin aksine, yalnız yaşayan insanların çoğunun iyi durumda olduğunu keşfettiler.

Hayat boyunca bekar insanlar arasında, kadınlar genellikle sonraki yaşlarda oldukça iyi durumda oluyorlar. Bir araştırma kapsamında Avustralya, Finlandiya, Hollanda, İspanya, Birleşik Krallık ve ABD'de farklı evlilik ve ebeveynlik statüsündeki yaşlıların (65 yaş ve üstü) sosyal ağları incelendi. Genel olarak, hiç çocuğu olmayan insanların sosyal ağları en kısıtlı olanıydı. Ancak büyük bir istisna vardı: Altı ulusun beşinde hiçbir çocuk sahibi olmayan kadınlar, hayatları boyunca bekar olmuşlardı; daha geniş sosyal ağları vardı; arkadaşları gündelik destek sisteminin önemli bir parçasıydı. Hayatları boyunca, bekar kadınlar yalnız yaşlanmıyorlardı.

KADINLAR TEK BAŞINA YAŞARKEN ERKEKLERDEN DAHA İYİ DURUMDA
ABD'deki yaşlılar hakkında yapılmış araştırmalar, kadınların tek başına yaşarken, erkeklerden daha iyi durumda olduklarını, ancak erkeklerin diğer insanlarla yaşarken nispeten daha iyi olduğunu buldu. Kadınlar yalnız yaşarken ilgilendikleri şeyler için daha fazla zamanları olurken, erkekler başkasıyla yaşadıklarında sevdikleri şeyleri yapmak için daha fazla zamana sahip olurlar. Bir başka örnek, yaşlıların sahip oldukları arkadaş sayısıyla ne kadar memnun oldukları sorusudur. Kadınlar, ister yalnız ister başkasıyla yaşasınlar, sahip oldukları arkadaş sayısından her zaman daha memnunlardır. Fakat bu fark yalnız yaşadıklarında daha büyümektedir. Kadınların yüzde 71'i, ile erkeklerin sadece yüzde 48'i sahip oldukları arkadaş sayısından memnundurlar.

KADINLAR YALNIZLIKLARININ TADINI ÇIKARABİLİYOR
Kadınların erkeklerden daha fazla yalnızlıklarının tadını çıkardıkları yönünde bazı göstergeler var. Yalnız vakit geçirmekten hoşlanıp hoşlanmadıkları sorulduğunda, kadınların erkeklerden daha fazla yalnız vakit geçirmekten hoşlandıklarını söylemesi daha olasıdır.

Kadınların bazen neden yalnız yaşadıklarında daha iyi durumda olduklarını kesin olarak bilmiyoruz. Bir olasılık, bir koca ve çocuk yerine yalnız yaşayarak kadınların geleneksel rol ve beklentilerden kurtulmasıdır. Artık bir aile için kısa süreli aşçı, temizlikçi ve çamaşır yıkayıcı değillerdir. Egoların desteklenmesi ve incinmiş hislerin yatıştırılması gibi duygusal uğraşlardan kurtulurlar. Harcamış oldukları para için başkasına hesap vermek zorunda değildirler. Ayrıca, kocaların geleneksel olarak yaptıkları şeyleri nasıl yapacaklarını öğrenirler veya bu işler için birilerine para verirler veya yardım edecek başkasını bulurlar."

Psikolog Mehmet Başkak, yalnız yaşayan çoğu genç erkeğin de iyi bir durumda olduğunu, toplumsal yaşama ya da anlamlı insan bağlantılarına sahip olmak için bir eşe ihtiyaçları bulunmadığını sözlerine ekledi.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cüneyt Genç, gelişme geriliği olan bebeklerde rahim içi ölüm oranının arttığına dikkat çekerek "Zorunlu hallerde doğum, normal zamanından erkene çekilebilir" dedi.

Doğum öncesi ve sonrasında önemli sorunlara yol açan rahim içi gelişme geriliği, gebelikte dikkatle takip edilmesi gereken konular arasında ilk sıralarda yer alıyor. Gebeliklerin yüzde 3 ila 7'sinde bebeğin gelişiminin akranlarına göre daha az olduğuna dikkat çeken Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cüneyt Genç, "Eğer bebeğin büyümesi ortalamaya göre daha az ise anne adaylarının hem kendilerini hem de bebeklerinin gelişimlerini iyi izlemeleri çok önemli. Rahim içi gelişme geriliği, vaktinde tanı koyulması, yakın takip ve vaktinde doğum ayarlaması ile en az hasarla atlatılabilir" dedi.

Rahim içi gelişme geriliğinin anne karnındaki bebeğin gelişiminin standardın altında olması ile kendini gösterdiğini vurgulayan Dr. Genç, "Bebek boy, kilo ve vücut gelişimi bakımından ortalamadan düşük seviyede gelişim gösteriyorsa biz buna 'intra uterin gelişme geriliği' diyoruz. Bu durumda bebeğin gelişimini doğru tamamlayamaması söz konusu olabilir. Göstergelerin iyi okunması bu açıdan yaşamsal önem taşıyor. Gelişme geriliği yakın takibe alınarak zorunlu hallerde doğum, normal zamanından erkene çekilebilir" diye konuştu.

Rahim içinde oksijen azlığı nedeni ile bebeğin hayati tehlikeyle karşı karşıya kaldığını belirten Dr. Genç, "Rahim içinde oksijen azlığı ile karşı karşıya kalan bu bebeklerde ölüm oranı artar. Ancak sorunlar doğum sonrasında da devam edebilir. Rahim içinde oksijen azlığına maruz kalan bebeklerde doğum sonrasında kan şekerinin ve vücut ısısının düşmesi söz konusu olabilir" ifadelerini kullandı.

SON 3 AY KRİTİK ÖNEME SAHİP
"Gebelik döneminde anne adaylarının sağlıklarına her zamankinden daha fazla dikkat etmeleri gerekiyor" diyen Dr. Cüneyt Genç, özellikle son 3 ayda bebeğin çok az kilo almasının vakanın en belirgin göstergelerinden biri olduğunu kaydetti. Rahim içi gelişme geriliğinin birden çok nedeni olduğuna vurgu yapan Dr. Genç, şunları söyledi:

"Pek çok vakada kesin bir neden bulunmamakla birlikte, anne adayının hipertansiyon, diyabet hastası olması ve sigara kullanması bebekte rahim içi gelişme geriliğine yol açabilir. Bazen de bebekte mevcut olan yapısal ya da kromozomal bozukluklar vaka ile sonuçlanır. Göstergeleri iyi okumak ise yaşamsal önem taşıyor. Örneğin vakanın en belirgin göstergelerinden biri, bebeğin özellikle son 3 ay içerisinde çok az kilo almış olmasıdır. Vaktinde tanı koymak ve süreci yakından izlemek sorunun en az hasarla atlatılmasını sağlamak bakımından önemlidir."

VAKTİNDE DOĞUM ÖNEMLİ
Rahim içi gelişme geriliğinin kesin bir tedavisi olmadığını söyleyen Dr. Genç, "Bu durumda doğum zamanı iyi ayarlanmalı. Vaktinde yani bebeğin rahim içinde büyümesi durduğunda, oksijenizasyonu azaldığında doğum yaptırılarak bebeğe zarar gelmesi önlenebilir. NST ve ultrason ile biofizik profile bakılır. Gerekli ise dopler ultrason ile bebeğin ve rahmin kan akımları izlenir. Testler olumsuz sonuçlara işaret ediyorsa doğumu gerçekleştirmek, normal zamanını bekleyerek bebeği içerde bırakmaktan daha faydalıdır" şeklinde konuştu.

ANNE ADAYLARI NE YAPMALI?
Gebelik süresince kilo artış ve azalışının dikkatle izlenmesi gerektiği uyarısında bulunan Dr. Genç, bebeğinin gelişiminde sorun yaşayan anne adaylarına ise şu tavsiyelerde bulundu:

"Bebeğinin gelişiminde sorun yaşayan anne adayları öncelikle yaşam standartlarına dikkat etmeli ve sağlıklı beslenmeli. Sigara ve alkolden tamamen uzak bir gebelik geçirilmesi çok önemli. Kilo artış ve azalışı dikkatli şekilde kontrol edilmelidir. Az beslenen anneler günlük kalori alımlarını 2500 kalorinin üzerine çıkarmalıdır. Bebeğe giden kan ve oksijen miktarını arttırmak için gebelerin, istirahatleri sırasında genellikle ağırlıklarını sol tarafa vermeleri, sola doğru yan yatmaları olumlu etki yaratabilir. Elbette bol su tüketilmesi de gebeler ile paylaşılabilecek en değerli tavsiyelerden. Bu yöntemler bebeğin rahim içinde kanlanmasını arttıracağından büyümeye bir miktar daha katkı sağlanacak ve anne rahminde bebek için biraz daha zaman kazanılmış olacaktır."

Hamilelik döneminde artan östrojen ve progesteron seviyeleri nedeniyle dişler üzerindeki bakteriyel plak birikiminin arttığını ve hamilelik döneminde bu plağın dişlerden uzaklaştırılmazsa diş etlerindekızarma, şişme ve kanama görülebiliyor.

Hospitadent Diş Hastanesi'nden Diş hekimi Melek Öztaş, diş etlerindeki kanamadan dolayı anne adaylarının dişlerini fırçalamaktan kaçındığını ve bu nedenle de bakteri plağının kolayca oluştuğunu, oysaki hamilelik döneminde ağız ve diş bakımına çok daha fazla özen gösterilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Diş Bakımı İhmal Edilmemeli

Özellikle hamileliğin ilk aylarında oluşan mide bulantılarındanve kusmalarından dolayı ağızdaki asidik ortamın arttığını tükürük akışının azaldığını, buna ilaveten hamileliğin ilk aylarında anne adaylarının karbonhidrat türü bazı yiyeceklere aşırı ilgi duyabileceklerini dile getiren Hospitadent Diş Hastanesi'nden Diş hekimiMelek Öztaş, "Ayrıca anne adayları çok sık yemek yedikleri için ve yemeklerden sonra ağız ve diş bakımlarını ihmal ettiklerinden diş eti problemleri ve çürük oluşumu hızlanır. Bu nedenle yemeklerden sonra mutlaka dişlerin fırçalanması gerekmektedir" dedi.

Yanlış Bilgilere İnanmayın

Halk arasında " Her hamilelik bir diş götürür" , " Hamileyken diş hekimine gidilmez","Bebek annenin dişlerinden kalsiyum alır " gibiyanlış bilgilere asla inanılmaması gerektiğini vurgulayan Dt. Öztaş," Bu bilgiler kesinlikle doğru değildir. Çürük oluşumu, çürüğün ilerlemesi, diş eti problemlerinin görülmesi hamilelik dönemininçok hassas bir dönem olmasından kaynaklıdır, sadece bu dönemde ağız ve diş bakımının daha özenle yapılması gerekmektedir" diye konuştu.

Anne Adayları Ne zaman Diş Hekimine Gitmeli

Hamile adaylardaki ağrının; diş eti, 20 yaş dişi ağrısı nadiren de olsa eklem kaynaklı olabileceğini söyleyen Hospitadent Diş Hastanesi'nden Diş hekimi Melek Öztaş," Diş hekimlerinin ve kadın doğum uzmanlarının anne adaylarına tavsiyesi, hamile kalmadan önce tüm ağız ve diş bakımlarını yaptırmaları yönündedir. Ancak hamilelik sırasında ortaya çıkan ağız ve diş problemleri için diş hekimlerinin yaklaşımı hamile hastalarda ertelenebilen tedavilerin doğum sonrasına ertelenmesidir. İdeal olarak diş tedavilerinin 2. trimesterde yeni hamileliğin 4. ve 6. aylar arasında yapılması en uygundur. Çünkü ilk 3 aylık dönemde bebeğin organ gelişimi olmaktadır. Son 3 ayda ise artan vücut kütlesi ile beraber anne adayıdiş hekimi koltuğunda oturamayacaktır. Ancak bunların dışında ağrı ile gelen hasta hangi trimesterde olursa olsun kadın doğum uzmanıyla konsülte edilerek tedavi planlaması yapılabilmektedir. Sadece bu dönemde anne adayından radyografi alınmaz, varsa eski radyografileri değerlendirilir" dedi.

Hamileyken Dişiniz Ağrırsa

Anne adaylarının karşılaştığı diş problemleri karşısında neler yapılması gerektiğini açıklayan Dt. Öztaş, konuylailgili şöyle konuştu.

Anne adayında aniden bir diş ağrısı olursabu dişin sinirinin etkilendiğinin göstergesidir olduğunubu durumda kanal tedavisi gerekecektir. Bir defaya mahsus olmak ve kadın doğum uzmanı ile konsülte etmek şartıyla anestezi altında kanal tedavisi yapılabilir. Diş eti problemlerinde hamileliğin her ayında müdahale edilebilir. Gömülü 20 yaş dişleri genelde ağrıya sebep olup, akut bir alevlenme sonucunda tekrar pasif döneme geçer. Diş hekiminin muayenesi sonucu yapılacak olan tedavi doğum sonrasına ertelenebilir. Eklem problemlerinde ise detaylı bir muayeneden sonra hastaya verilecek olan gece plağı veya splint hastanın problemlerini çözecektir, eklem ağrısı şikayeti olanlar hamileliğin her ayında tedavi edilebilirler.

Kendine önem vermek, kendini emniyete almak, düzenli tarama ve kontrol, sevdikleriniz için yapacağınız en önemli şey… Birçoğumuz vücudundan gelen sinyalleri dikkate almayarak duymazlıktan geliyor. Oysa alınan bir küçük önlem ve uzman önerilerine kulak vermek birçok hastalığın daha başlamadan fark edilmesine yarıyor. 

Tüm hastalıkların başarıyla tedavi edilebilmesi için erken tanının şart olduğunu söyleyen Liv Hospital Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Eralp Başer kadınların genç kızlıktan itibaren yaptırması gereken sağlık taramalarını, uyması gereken kuralları anlattı.

JİNEKOLOJİK ULTRASON YAPTIRMAK ERKEN TEŞHİSİ KOLAYLAŞTIRIR
Her yıl düzenli jinekolojik muayene yaptırılmalıdır. Muayenenin bir parçası olan ultrasonografi çok kolay ve zahmetsizdir, üstelik bu incelemeyi yaptırmak için de pek çok neden var. Bunlardan ilki ultrasonun tamamen zararsız bir inceleme olması. Ultrason dalgaları kesinlikle x-ışını içermiyor ve hiçbir zararı bulunmuyor. Bu tetkikle rahim ve yumurtalıklar ayrıntılı olarak incelenebiliyor. Rahim veya yumurtalıklarda kanser açısından şüpheli bir kitle tespit edilmesi halinde ileri incelemeler yapılıyor. Sağlığınız için düzenli muayene ve jinekolojik ultrason kontrollerinizi aksatmayın.

ADET SONRASI MEME KONTROLÜ YAPIN
Meme kanserinin erken tanı konulması durumunda başarılı şekilde tedavi edilebileceğini artık herkes biliyor. Erken tanıda sizin de rolünüz bulunuyor. Kendi vücudunuzu tanımanın çok önemli olduğunu unutmayın! Tek yapmanız gereken, her ay kendi kendine meme muayenesi! Bunun için, her ay adet başlangıcından itibaren yaklaşık 1 hafta sonra bu muayeneyi yapmalısınız. Birkaç sefer bu muayeneyi yaptığınız takdirde, normal meme dokunuzu tanıyacak, dolayısıyla yeni bir kitle oluşması halinde hemen fark edebilir hale geleceksiniz.

MAMOGRAFİ YA DA MEME ULTRASONU YAPTIRMAYI UNUTMAYIN
Meme kanserinin erken dönemde tespit edilebilmesi için en önemli silahlardan birisi de mamografi incelemesidir. Hiçbir şikayeti bulunmayan kadınlarda dahi, 40 yaşından itibaren düzenli olarak mamografi yaptırılması ile, meme kanserine bağlı ölüm riski belirgin olarak azaltılabiliyor. Mamografi incelemesi düşünüldüğü gibi zor da değil. Sağlığınıza zararı yok, kesinlikle ihmal edilmemeli. Genç kadınlarda ise, memede süt üreten dokuların yoğun olması nedeniyle mamografi yerine meme ultrasonu tercih ediliyor. Kendi kendine muayene, hekim muayenesi, mamografi ve meme ultrasonunu ihmal etmeyin.

PAP-SMEAR ve HPV TESTİYLE RAHİM AĞZI KANSERİNDEN KORUNUN
Rahim ağzı kanseri, cinsel yolla bulaşan bir virüs (HPV-Human papillomavirus) nedeniyle meydana geliyor. Erken dönemdeki rahim ağzı kanseri hiç belirti vermeyebiliyor. Dolayısı ile düzenli aralıklarla kontrollerden geçmek hayati önemi taşıyor. Rahim ağzı kanserine dönüşebilecek kanser öncüsü durumlar çok erken dönemde yakalanıp tedavi edilebiliyor. Bunun için kullanılan testler, rahim ağzı hücrelerin incelendiği pap-smear ve HPV-DNA testi. Çoğu sağlık kurumunda bu testler yaptırılabilir. Pap-smear testinin 21 yaşından itibaren, HPV-DNA testinin ise 30 yaşından itibaren yapılması öneriliyor.

GEBELİKTEN 3 AY ÖNCE DOKTORA GİDİN
Gebelik, kadınlar için hayatın en özel dönemlerinden biridir. Hem kadının kendisi hem de bebeğinin sağlığı için, gebelik planlanır planlanmaz, ideal olarak da 3 ay önce kadın hastalıkları ve doğum uzmanı kontrolünden geçilmelidir. Bu muayenede doktor genel bir sağlık muayenesini takiben jinekolojik muayene yapacaktır. Bu sayede daha önceden var olduğu bilinmeyen bir hastalık tespit edilip tedavisi başlanabilir. Erken gebelikte yeni gelişmekte olan bebeğin sağlıklı büyüyebilmesi ve organlarının düzgün oluşması için folik asit başta olmak üzere çeşitli takviyelere ihtiyaç vardır. Bunların gebelik oluşmadan tamamlanması ile gebeliğin çok daha sağlıklı bir şekilde başlaması sağlanabilir.

MENOPOZDAKİ KEMİK ERİMESİNE KARŞI KEMİK ÖLÇÜMÜ YAPTIRIN
Menopoz döneminde, kemik erimesi riski belirgin olarak artıyor. Bunun önüne geçmek için doğru beslenme ve düzenli hareket alışkanlığı şart. Kalsiyumdan zengin içeriğe sahip süt ürünleri ve yeşil yapraklı sebzeler diyette bol miktarda bulunmalıdır. Belli aralıklarla yaptırılan kemik mineral dansitometri testi ile kemiklerin yoğunluğunu ölçtürmek mümkün. Kemik erimesi tedavi edilmez ve ilerlerse, en ufak darbede dahi kemik kırılması riski ile karşı karşıya kalınır. Bu nedenle, özellikle menopozdaki kadınların bu ölçümü yaptırmaları ve sonuçlarını doktorları ile paylaşmaları gereklidir.

YILDA BİR KEZ GENEL SAĞLIK MUAYENESİ YAPTIRIN
Herkesin olduğu gibi kadıların da yılda bir kez dahiliye muayenesi yaptırması gerekiyor. Herhangi bir şikayet olmasa da fizik muayenesi ve tetkikleri yapılmalıdır. Böbrek, karaciğer fonksiyon testleri, açlık kan şekeri, kolesterol ölçümleri, tiroit fonksiyon testleri, kan sayımı, tam idrar tahlili, istirahat EKG'si, akciğer filmi, karın organlarını değerlendirmek için batın ultrasonografisi önerilir. Kronik bir hastalık mevcutsa muayene ve tahlil sıkılığı artırılmalıdır.

HER YAŞTA MUTLAKA SPOR YAPIN
Çağımızda maalesef hareketsizlik çok yaygın bir durum. Özellikle masa başı işlerde çalışan kadınlarda kemik erimesi, kas-iskelet sistemi ağrıları, duruş bozuklukları gibi pek çok olumsuz durum ortaya çıkabiliyor. Bunların önüne geçmek için fırsat yaratmak ve haftada en azından 2-3 gün 30'ar dakikalık bir yürüyüş yapmak dahi sağlık için faydalı olacaktır.

VÜCUT KİTLE ENDEKSİNİZİ 30'UN ÜZERİNE ÇIKARMAYIN
Günümüzde en önemli sağlık sorunlarından birisi de şişmanlık yani diğer adıyla obezite. Kilonuzun, boyunuzun metre cinsinden değerinin karesine bölünmesi ile elde edilen sayıya Vücut Kitle İndeksi (VKİ) deniliyor. Bu değerin 30'un üzerinde olması, obezite lehine bir bulgu. Obezitenin yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, şeker hastalığı ve kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi pek çok hastalığa davetiye çıkardığı artık net olarak biliniyor. Eğer fazla kilonuz olduğunu düşünüyorsanız bugün bir adım atın. Doğru bir diyet ve uygun şekilde yapılan sporla bunu yapmanın aslında hiç de zor olmadığını göreceksiniz.

Yumurta dondurma yönetmeliğinde dondurulan yumurtaların ne zamana kadar kullanılabileceği konusunda yaş sınırı getirilmemesi Türkiye'de yaşlı anneliğin yolunu açtı. Yakın gelecekte büyükanne yaşında anne olanların haberlerini sık sık duyacağız.

Geçtiğimiz günlerde 49 yaşındaki dünyaca ünlü şarkıcı Janet Jackson'nın hamile olduğunu açıklaması, aslında uzun zamandır kafaları meşgul eden ama pek sık dile getirilmeyen bu önemli konuyu yeniden gündeme getirdi;

Bir kadın için anne olma yaşının sınırı var mı?

Pop starın yaptığı açıklama sonrasında kadınlar arasında yapılan anketlerden çıkan sonuçların çoğu "yaşlı aileye sahip olmanın çocuk için adil olmadığı" şeklinde. Özellikle de çoğu kadının 'büyükanne' olma hazırlığını yaptığı 50'li yaşlar.

İleri yaş anneliği konusundaki etik tartışmalar, İspanya'da 66 yaşında anne olan Maria Bousada'nın hayatını kaybetmesiyle hız kazandı. Bousada, 3 yaşındaki ikiz çocuklarını bırakarak hayata veda etmişti.

Hindistan'da 72 yaşındaki Daljinder Kaur isimli kadının geçenlerde tüp bebek yöntemiyle bir erkek çocuk dünyaya getirmesi tartışmaları yeniden alevlendirdi. Hindistan'da 50 yaş üstündeki kadınların çocuk sahibi olmasının yasaklanması tartışılmaya başlandı.

Bir tarafta kişisel özgürlükler, diğer tarafta psikolojik ve sosyal olumsuzluklardan kaynaklanan kısıtların oluşturduğu ikilem, net bir çözüm bulmayı zorlaştırıyor.

45 YAŞ SONRASI ANNE OLMAK İÇİN GEÇ
Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, anne olmak için 20'li yaşların ortasından başlayan ve 30'lu yaşların sonlarına doğru biten dönemin ideal olduğunu belirtiyor. Ancak, kadınların iş hayatına katılımı, kariyer planları, ekonomik koşullar ve evlilik yaşının ötelenmesiyle birlikte, bebek sahibi olma yaşının eskiye göre yükseldiği de bir gerçek. Ayrıca kısırlık tedavisindeki yeni gelişmeler ve teknoloji de kadınların eskiye göre daha ileri yaşlarda anne olmasını kolaylaştırıyor.

Peki hangi yaş annelik için geç sayılır?

Yeni araştırmalara göre, 45 yaş sonrasının anne olmak için geç kabul edildiğini ifade
eden Op. Dr. Betül Görgen, bunun nedenlerini;
Bu durumun dünyaya gelecek çocuk için adil olmaması,
Down Sendromu ve benzeri sağlık problemleriyle karşılaşma sıklığındaki artış,
Ebeveynlerin çocuğunun büyüdüğünü göremeyecek olması,
Bu yaştan sonra bebek yapmanın doğaya ters olması şeklinde açıklıyor.

50 YAŞ TÜP BEBEK İÇİN SINIR OLMALI
"Bilim her zaman, var olan olasılığı hayata geçirmek değil bazen de 'olması doğru mu' sorusuna cevap vermektir" diyen Kadın Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Görgen, 50'li yaşlardan sonra çocuk sahibi olan bir çiftin çocuğunun, anne ya da babasını erişkin bile olmadan kaybetme olasılığının yüksek olduğuna dikkati çekiyor.

50 yaşın tüp bebek tedavisini uygulamak için sınır olarak belirlenmesi gerektiğini savunan Op. Dr. Betül Görgen, bunun gerekçelerini şöyle anlattı:

"Çoğu kadın annelik söz konusu olduğunda 45 yaş sonrası gebelik konusunda, bunun geç bir yaş olduğunu kabul edecek yeterli bilgiye sahip değil. Çünkü ileri yaş gebeliklerinde hamilelik de oldukça riskli geçebiliyor.

Teorik olarak, daha erken yaşta dondurduğu yumurtalarını kullanarak ya da yumurta bağışıyla bir kadın her yaşta gebe kalabilir. Yine de rahimin embriyoyu tutma kapasitesi 54 yaşından sonra azalmaya başlar. İleri yaş gebeliklerinde yüksek tansiyon, şeker hastalığı, erken doğum riski gibi komplikasyonları sık görürüz. Bunların yanında yaşlı anne baba olmanın meydana getirdiği stress ve geleceğe dair endişeler de olayın küçümsenmemesi gereken psikolojik boyutudur."

TÜRKİYE YAŞA SINIR KOYMADI; YAŞLI ANNELER YOLDA
Peki Türkiye'de durum nasıl?

Sağlık Bakanlığı'nın 6 Mart 2010 yılında Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik ile Türkiye'de kanser gibi zorunluluk hallerinde "sperm ve yumurta dondurma" işlemine izin verilmişti. 30 Eylül 2014'te yapılan yeni bir düzenleme erken menopoz riski olan henüz ailesini tamamlayamamış bekar hanımlar için de umut kaynağı haline geldi.

Ülkemizde kadınlar, sosyal nedenlerle yumurta dondurabilme hakkına sahip oldular ama yönetmelikte bunun saklanma sürecine bir yaş sınırı getirilmedi. Bu ucu açık düzenleme Türkiye'de yaşlı anneliğin yolunu açtı.

Op. Dr. Görgen'e göre, ileri kadın yaşı gebelikleri konusu şimdilik bizim gündemimizde çok fazla yer tutmamakta ama yakın bir gelecekte bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkma olasılığı yüksek. Büyükanne yaşında anne olanların haberlerini sık sık okuyacağız, duyacağız.

"Günümüzde, 70-80 yaşındaki birini de gebe bırakabilirsiniz. Mesele teknik yöntemler değil mesele etik" diyen Dr. Görgen, Sağlık Bakanlığı, meslek ve sivil toplum örgütlerine annelik yaşının enine boyuna tartışılarak bir sınır getirilmesi konusunda uzlaşmaya varılması çağrısında bulunuyor.

Halk arasında 'şeker hastalığı' olarak bilinen diyabet, sıklığı ve yarattığı sorunlar nedeniyle tüm dünyada önemi gittikçe artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Diyabet hastalığı kanda normalden yüksek şeker düzeyleri ile karakterize bir durumdur. 

Gebelerin yaklaşık binde 1-3'ünde önceden tip I diyabet ya da tip II diyabet mevcuttur. Gebelik diyabeti ilk kez gebelik sürecinde gözlenilen herhangi bir derecede glukoz intoleransı (şeker kontrol bozukluğu) olarak tanımlanır. Gebelerin % 4'ünde gebelik diyabeti görülür. Gebelik diyabeti olan kadınların bir kısmında ilerideki yıllarda tip 2 diyabet geliştirme riski olduğuna dikkat çeken Konya Medicana Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Yrd. Doç. Dr Seçil Kahveci Elsürer konuyla ilgili detaylı bilgiler verdi.

Diyabet hastalığı anne ve bebek açısından birtakım sorunlara neden olabilir. Tanı ve tedavi yöntemleri gelişmediği yıllarda anomalili bebek doğumları, zor doğumlar, doğum yaralanmaları, düşükler, anne hayatını tehdit eden komplikasyonlar hatta ölümler sık gözlenirken günümüzde binlerce diyabetik kadın problemsiz bir gebelik dönemi geçirerek sağlıklı bebek sahibi olabilirler. Diyabetle yaşamayı bilen ve kontrollerini düzenli yaptıran bu hastaların diğer gebelerden pek bir farkı yoktur. Ancak gebe kalmadan önce ve gebelik döneminde bilinmesi, dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır..

Şeker Hastaları Gebe Kalabilir Mi?
Gebelik isteyen diyabetik kadınlar gebelik öncesi danışma için başvurmalı ve gebelik öncesinde şeker kontrolü sağlanmalıdır. Gebelik öncesi detaylı bir fizik muayene yapılmalı, böbrek, göz, kalp, sinir sistemi ve dolaşım sistemi kontrolleri yapılmalıdır. Şeker hastalığı uzun süreli olduğunda damarlarla ilgili sıkıntılara yol açtığı için detaylı bir sistem taraması yapılmalıdır. Bu sistemlerle ilgili bir problem varlığında gebelik sıkıntılı olacağı için önce gerekli tedaviler yapılmalı daha sonra gebeliğe izin verilmelidir. Gebelik öncesi kan şekeri kontrolü çok önemlidir. Kanda bakılan Hemoglobin A1c yakın zamanlı şeker kontrolünü değerlendirmede (8-12 hafta) etkilidir. Hemoglobin A1c değerinin 6'yı aştığı durumlarda bebekle ilgili anomali gözlenme riski artmaktadır. Beslenme değişikliği ve egzersiz oldukça önemli olmakla birlikte özellikle insülin tedavisi çok iyi sonuçlar vermektedir. Daha önce kullanılan ağızdan alınan şeker ilaçları gebelikte önerilmediğinden insülin tedavisine geçmek faydalı olmaktadır.

Gebelikte vücudun enerji ihtiyacı artmıştır. Artan enerji gereksinimini karşılamak için vücut kan şekerini yüksek tutma eğilimindedir, bunu da kan şekerini arttırıcı yönde etki eden bazı hormonların kandaki seviyesini arttırarak yapar. Bu hormonların ve yine gebelikte artan östrojen, progesteron gibi hormonların etkisiyle insülin direnci gelişebilir. Yani insülin hormonu etkisiz hale gelir, görevini yapamaz. İnsülin hormonunun bu şekilde etkisiz hale gelmesi kan şekerinin yüksek kalmasına neden olmaktadır. Gebelikteki bu fizyolojik değişimler diyabet hastaları için risk yaratabilir. Düzenli kontroller ile insülin doz ayarlamaları bu süreci rahat atlatmayı sağlayacaktır.

Bazı gebelerde de pankreas hücreleri gebeliğin ilerlemesiyle yeterli insülin salgılayamaz, bu nedenle daha önce diyabet belirtisi olmadığı halde gebelik boyunca kan şekeri yükselebilir. Gestasyonel Diyabet olarak adlandırılan bu tablo, gebelik bitiminde genellikle düzelir. Genellikle ailesinde çok sayıda diyabetik kişiler bulunan, 30 yaşın üzerinde, fazla kilolu hamileler gestasyonel diyabet açısından risk taşırlar. Hiç risk taşımasa bile yaklaşık tüm gebelerin %4'ünde gözlendiği için anne adaylarına 24-28. gebelik haftalarında tarama testi önermek gerekir. Tarama testi sonuçlarına göre riskli grupta beslenme önerileri, egzersiz ile kan şekeri takibi önemlidir. Bir grup hastada insülin gereksinimi olmaktadır. Erken başlanan tedavilerle bu hastalarda anne ve bebek açısından oldukça iyi bir gidişat izlenir.

Kan şekeri kontrolü iyi olmayan gebelerde anomalili bebek (kalp, santral sinir sistemi, iskelet sistemi, genitoüriner sistem ve sindirim sisteminde çeşitli anomaliler) düşük, gelişme geriliği, iri bebek, gebelik tansiyonu, zor ve travmatik doğum, bebek doğduktan sonra da başta hipoglisemi (kan şekeri düşmesi), hipokalsemi (kalsiyum düşüklüğü) ve hiperbilirubinemi (bilirubin yüksekliği) olmak üzere ciddi yeni doğan problemleri ortaya çıkma riski artmıştır.

Düzenli kan şekeri kontrolü ile sıkı bir gebelik takibi bu risklerin önlenmesine yardım edecektir. Anne adayının durumunun farkında olması ve önerilere uyması çok önemlidir. Doğum şekli hastanın durumuna göre değişir. Eğer iri bebek ya da başka bir nedenle sezeryan gerekli değilse diyabetik anne adayı normal doğum yapabilir. Normal doğum yapmasına izin verilen gebeler doğum eylemi esnasında CTG ile sürekli monitorizasyona tabi tutulurlar ve bebekle ilgili sıkıntı bulgusunda doğum sezaryen ile gerçekleştirilir. Diyabetik anne adayının doğum yapacağı hastanenin yeni doğan ünitesinin diyabetik anne çocuğu bakımı konusunda tecrübesi olmalıdır. Doğumun hemen sonrasında insülin ihtiyacı azaldığından annenin insülin dozları tekrar ayarlanır. Bu hastaların doğum sonrasında düzenli kontrollerini yaptırması gerekmektedir.

Gözlendiği gibi diyabet hastalığı bazı sorunlara yol açabilmektedir ama günümüz şartlarında gelişen sağlık bilimleri ile düzenli takip olan gebeler problem yaşamadan gebelik sürecini geçirebilir ve sağlıklı bebek doğurabilirler.

Üreme sağlığını olumsuz etkileyen pek çok sorun ve hastalık mevcut. Eğer siz de evlenmeden önce doğurganlık check-up'ınızı yaptırırsanız, ileride karşınıza çıkabilecek sorunların önüne vakit kaybetmeden geçmiş olursunuz.

Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, yeni evlenen ve çocuk planlarını erteleyen çiftleri uyarıyor: "Olası problemleri önceden öğrenme imkanı veren doğurganlık check-up'ı, ilerleyen dönemde neler ile karşılaşabileceğiniz konusunda size iyi bir rehber olabilir."

Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi Klinik Direktörü, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, özellikle çocuk sahibi olma planlarını erteleyen yeni evli çiftlere tavsiye edilen doğurganlık check-up'ı hakkında önemli bilgiler verdi…

YAŞ İLERLEDİKÇE GEBELİK ŞANSI DÜŞÜYOR
"İnfertilite yani kısırlık, neredeyse her 5 çiftten birinde görülmekte ve bu çiftler istedikleri halde çocuk sahibi olamamaktadırlar. İlk başta her çift için kısırlık sınırı, korunmasız ilişkiye rağmen altı ay içerisinde gebe kalınamaması olarak değerlendirilir. Kadın veya erkekte infertilite (kısırlık) problemi sıklığı aşağı yukarı benzer oranlardadır. Bu durum yaklaşık yüzde 30-40 oranında kadına ve yine yaklaşık yüzde 10-30 oranında erkek faktörlerine bağlı olarak görülür. Yüzde 15-30 oranında ise çiftlerin her ikisinden kaynaklanan sebepler ile ortaya çıkmaktadır.

Açıklanamayan, sebepsiz infertilite (kısırlık) olarak bilinen durum sıklığı ise yüzde 10-15 civarındadır. Bu sebeplerden dolayı yeni evlenen ve çocuk planlarını erteleyen çiftlere olası problemlerini önceden öğrenme imkanı veren doğurganlık check-up'ı önermek, ilerleyen dönemde neler ile karşılaşabilecekleri konusunda fikir vermektedir. 20'li yaşlar bir kadının gebelik için ideal yaşlarıdır ve her ay yaklaşık yüzde 25 oranında gebe kalma ihtimali vardır. Yaş ilerledikçe gebelik şansı göreceli olarak düşmektedir."

CHECK-UP MADDİ OLARAK YIPRANMALARININ ÖNÜNE GEÇER
"Doğurganlık check-up'ında çiftlere farklı testler uygulanmaktadır" diyen Op. Dr. Seval Taşdemir, check-up sürecini şu sözlerle anlattı, "Üroloji ve jinekoloji muayeneleri, hormon testleri, sperm analizi, enfeksiyon testleri sonrasında gebelik için uygun zaman ortaya konabilir. Bu testlerde anne ve babanın öyküsünün alınması faydalı olmaktadır. Muayene ve sonrasında sperm analizi, kan testleri ile gerekirse biyopsi, laparoskopi, histeroskopi, rahim filmi gibi daha ileri tetkikler yapılabilir. Bu testlerin detayı anne veya baba adayına özgü olarak planlanır ve çiftin durumuna göre değerlendirilir.

Çiftlere özel uygulanan tedaviler ile gebelik şansı artırılabilmektedir. Yeterli ve ihtiyaç duyulabilecek testlerin yapılması hem çiftlerin çocuk sahibi olma şansını ortaya koyacak, hem de maddi olarak yıpranmalarının önüne geçecek, aynı zamanda tedaviye ışık tutacak bilgilerin toplanmasını sağlayacaktır."

ERKEN TANI GEREKSİZ ZAMAN KAYBINI ÖNLER
Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi Klinik Direktörü, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir hem zaman, hem de maddi kayıpları engelleyebilecek olan doğurganlık check-up'ının neden bu kadar önemli olduğunu şu şekilde açıkladı: "Kadınlarda rahim, yumurta tüpleri ve yumurtalıkların erkeklerde ise testislerin normal çalışmasını bozacak enfeksiyonlar, gelişme bozuklukları, olası kist ve tümörler, hormonal dengesizlikler; çiftlerin istedikleri zaman çocuk sahibi olmaları konusunda olumsuzluk yaşamalarına sebep olur.

Aynı zamanda yaş, genetik ve bağışıklık sisteminden kaynaklanan sorunlar, aşırı kilo, stres, yorgunluk, sigara, alkol ve genel beslenme alışkanlıkları ile mesleki ortam ve özellikler, psikolojik durumlar ve geçirilmiş ameliyatlar da üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir. Her çift için uygulanabilecek tedavi şekli ayrı ayrı belirlenmelidir. Ayrıca erken tanı koymak gereksiz zaman ve ekonomik kayıplardan çiftleri koruyacaktır."

MENOPOZ YAŞI DA BELİRLENİYOR
Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Seval Taşdemir, "Bunun dışında yumurta rezervinin ve fertilitenin değerlendirilmesi için kandan yapılacak AMH (Anti-Müllerian Hormon) testi ile kadının menopoz yaşının aşağı yukarı belirlenmesi söz konusu olabilmekte, gelecek için yapılacak planlar check-up sonuçlarına göre şekillenmektedir" dedi.

Güzellik çağlar boyu değişmeyen her insanın arzuladığı bir kavram olsa da, moda akımları gibi, yıldan yıla değişen ön plana çıkan estetik güzellik uygulamaları bulunuyor. Son 3 senedir favori estetik uygulamaları arasına giren Örümcek Ağı Estetiği, bu sene de, yine ipi göğüsleyecek gibi gözüküyor.

Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Bülent Cihantimur, ameliyatsız estetik uygulamalarını geleceğin kozmetik cerrahisi olarak adlandırıp, hastaya özellikle iyileşme sürecinde birçok fayda sağlayan neştersiz işlemlerin, 2yeni estetik trendleri olacağını söyledi.

Cihantimur: "Artık eskisi gibi uzun iyileşme süreçleriyle sosyal hayattan koparan, hastayı eve kapatan ve bu şekilde psikolojisini bozan estetik uygulamalar tercih edilmiyor. Aslında bu trend Örümcek Ağı Estetiği ile başladı. Öğle arasında bu işlemi yapan pek çok çalışan, iş hayatının içinde bulunan hastamız oldu. Kolajen yapıyı aktive eden bir uygulama olduğu için, günden güne sıkılaşan ciltleriyle, 6 ay içerisinde Örümcek Ağı estetiğinden son derece büyük fayda gördüler" dedi.

Op. Dr. Bülent Cihantimur estetik trendlerini şu şekilde sıralıyor:

Örümcek Ağı Estetiği

Örümcek Ağı Estetiği cilt alt dokusunda ince uçlu iğneler vasıtasıyla tıpkı örümcek ağı gibi yerleştirilen medikal iplerle yapılıyor. Zaman içinde kolajen yapının bu bölgede artmasıyla oluşan lifting mekanizmasının, cildi gerdiğini, toparladığını ve var olan kırışıklıkları yok ettiği gözlemleniyor. Her şeyden önemlisi, son derece pratik uygulamasıyla en doğal sonuçların alındığı bir teknik olarak göze çarpıyor.

Kişiye Özel Planlamalar, cilt analizi

2016 yılında özellikle koruyucu önlemler en trend hareketler arasında yer alacak. Artık insanlarda yaşlanmadan önlemler alma bilinci yavaş yavaş oturdu. Eskiden bireyler cildi tam manasıyla yıpranmadan herhangi bir uygulama yaptırma taraftarı değildi. Fakat artık 30'lu yaşların başında botoks başta olmak üzere, medikal uygulamalardan faydalanıyor ve cilt analizi yaptırarak, gelecekte karşılaşacakları problemlere uygun tedavi planlamalarına uyuyorlar. Bu da her zaman yaşı yani yaşlanma belirtilerini geriden takip etmek demek.

Yağ enjeksiyonları

Kök hücreden zengin hale getirilmiş yağ enjeksiyonları bu sene son derece fazla kullanılacak. Çünkü bireyler kök hücrenin ne kadar önemli bir yapı olduğunu ve son derece doğal bir görünüm sağladığını fark ettiler. Kliniklerimde kullandığımız ve soyadımla anılan Cihantimur Yağ Transferi klasik yağ enjeksiyonlarından farklı bir tekniğe sahip. Kapalı lipokid metoduyla geliştirilen bu teknik sayesinde hastanın kendi yağından çekilen ve kök hücreden zenginleştirilmiş yağ dokusu daha uzun süre canlı kalıyor ve kök hücrenin verdiği doğallık ve canlılığa ek olarak, daha fazla yağ toplanmasına vesile oluyor. Cihantimur Yağ Transfer sistemi, kalça büyütme, dudak büyütme, meme büyütme, çarpık bacak düzeltme ve daha birçok bölgede güvenle kullanılabiliyor. Özellikle ameliyatsız yüz germe işlemlerinde Örümcek Ağı Estetiği ile entegre edilerek yapılabilen bu uygulama sonrasında, hastalar herhangi bir şişlik, morarma ya da acı hissetmeden, anında iyileşme süreci yaşayabiliyorlar. Ayrıca çekilen yağlar bu teknik sayesinde yüksek oranlarda toplanabildiği için, bölgesel yağlanmanın da önüne geçilebiliyor.

Ameliyatsız meme ve popo büyütme

Dediğim gibi cerrahiden olabildiğince uzak durmaya çalışan bireylerin bir diğer tercihi ise, dolgu uygulamaları olacak. Medikal dolgular sanılanın aksine sadece yüz bölgesinde kullanılmıyor. Ameliyatsız meme ve popo büyütme için geliştirilmiş medikal dolgular, son derece güvenli ve estetik sonuçların alınmasına fayda sağlıyor. Eğer göğüslerde sarkma veya form kaybı yoksa, meme dolgularıyla izsiz bir şekilde 1-2 cup göğüsleri büyütmek mümkün.